– De 1e donderdag na 2 november –

De Leste Mert in Druten bestaat al meer dan 200 jaar. Het is niet alleen een begrip voor Drutenaren maar voor alle inwoners van het Land van Maas en Waal én ver daarbuiten. Traditiegetrouw vindt de Leste Mert plaats op de eerste donderdag na Allerzielen, namelijk de eerste donderdag na 2 november.

Bij besluit van 29 juli 1819 werd het organiseren van de Leste Mert aan de gemeente Druten door Koning Willem I, de koopmankoning, toegestaan. De naam Leste Mert geeft aan dat er per jaar meer markten werden gehouden. Er werden in Druten namelijk drie jaarmarkten gehouden:

• de eerste dinsdag na achttien april
• de eerste donderdag van september
• de eerste donderdag na twee november

De eerste twee veemarkten zijn er niet meer maar de ‘Leste Mert’, de laatste dus, heeft aan populariteit niets verloren! Ondanks dat tradities in ere worden gehouden, gaat het niet meer om de handel in koeien alleen. Inmiddels zijn er ook paarden en pony’s en kleinvee zoals kippen, konijnen, hamsters en cavia’s te bewonderen. Door de jaren heen is het van uitsluitend een veemarkt tot een toeristische trekpleister uitgegroeid! Zo sluiten scholen en bedrijven in de regio op deze dag de deuren om maar niets van dit evenement te hoeven missen!

– De 1e donderdag na twee november –

Er werd niet gekookt, maar daags of twee dagen vóór de ‘Leste Mert’ werden grote pannen erwtensoep gemaakt. Dat ‘snert’ maken en het eten daarvan tijdens de ‘Leste Mert’ is een heilige traditie geworden in elk rechtgeaard Maas en Waals gezin. Snert en koeienstront zijn onlosmakelijk met de ‘Leste Mert’ verbonden.

Zonder deze ingrediënten kan er geen sprake zijn van ‘Leste Mert’. De drie jaarmarkten waren sterk verbonden met de veehouderij. Zo kon men, op de eerste markt, afhankelijk van de hoeveelheid weide die men had, vee kopen of verkopen, op de tweede markt kon men zijn veestapel aanpassen en op de derde of ‘Leste Mert’ kon men afhankelijk van de beschikbare stallingsruimte en ruwvoedervoorraad, vee kopen of verkopen.

De eerste twee markten zijn opgehouden te bestaan doordat het Land van Maas en Waal in de loop der jaren middels provinciale en rijkswegen een zeer goede ontsluiting kreeg en moderne transportmiddelen het mogelijk maakten het gehele jaar door vee te verhandelen op de grote veemarkten van Den Bosch, Utrecht, Doetinchem, Rotterdam enz.

– De 1e donderdag na twee november –

De ‘Leste Mert’, die de grootste veeaanvoer en de levendigste handel kende, is echter tot op de dag van vandaag blijven bestaan.  We kennen die nu  als een Maas en Waalse traditie, waarvan het verdwijnen ondenkbaar is. Evenals de Zuid-Limburgers dat doen tijdens het carnaval zullen de rechtgeaarde Drutenaren, die naar andere (verre) oorden zijn verhuisd, elk jaar weer de ‘Leste Mert’ bezoeken.
Wie eenmaal de sfeer van de ‘Leste Mert’ heeft geproefd, kan daaraan geen weerstand meer bieden en zal elk jaar op de eerste donderdag na 2 november naar Druten trekken.

Al gauw ontstond er naast de handel in vee ook handel in voor de boerderij belangrijke artikelen, zodat er naast veehouders en handelaren ook zadel- en tuig-, klompen-, manden-, wagenmakers, touwslagers, smeden, e.d. hun waar te koop aanboden.

Later kwamen daar de handelaren in huishoudelijke artikelen zoals keukengerei e.d. en stoffenhandelaren bij. De ‘Leste Mert’ kreeg ook een grote aantrekkingskracht op kwakzalvers, kermisklanten, muzikanten, slom (=snoep) verkopers e.d., zodat er naast de veemarkt een van ‘s lands grootste en alom bekende warenmarkten is ontstaan. Naast de warenmarkt is er voor de kleintjes onder ons een kermis. De ‘Leste Mert’ wordt bezocht door ruim 30.000 mensen.